مصادیق معروف و منکر

باید معروف و منکر را بشناسید

البته به شما بگویم عزیزان من! منکر را باید بشناسید. چیزهایى ممکن است به نظر بعضى منکر بیاید؛ در حالى که منکر نباشد. باید معروف و منکر را بشناسید. واقعاً باید بدانید این منکر است.[۱]

لزوم یادگیری احکام

 بر هر مکلفی واجب است شرایط و مراتب امر به معروف و نهی از منکر و موارد وجوب و عدم وجوب آن را یاد بگیرد تا مبادا در امر و نهی خود دچار عمل خلاف و منکر شود.[۲]

گناهکار، فقط بدحجاب نیست

گناهکار فقط بدحجاب نیست که بعضى فقط به مسأله ى بدحجابى چسبیده اند. این، یکى از گناهان است و از خیلى از گناهان کوچک تر است. خلافهاى فراوانى از طرف آدم هاى لاابالى در جامعه وجود دارد: خلافهاى سیاسى، خلافهاى اقتصادى، خلاف در کسب و کار، خلاف در کار ادارى، خلافهاى فرهنگى. این ها همه خلاف است. کسى غیبت مى کند، کسى دروغ مى گوید، کسى توطئه مى کند، کسى مسخره مى کند، کسى کم کارى مى کند، کسى ناراضى تراشى مى کند، کسى مال  مردم را مى دزدد، کسى آبروى مردم را بر باد مى دهد. این ها همه منکر است. [۳]

خودنمایی و جلوه فروشی

وضع حجاب را، وضع عفاف را، وضع تقیدات و پایبندى را خانمها باید مراقبت کنند؛ این وظیفه است. خودنمائى و جلو فروشى، یک لحظه است و آثار سوء آن براى کشور، براى جامعه، براى اخلاق، حتّى براى سیاست، آثار مخرب و ماندگار است؛ در حالى که ملاحظ ى عفاف، ملاحظ ى حدود شرعى در رفتار و حرکات بانوان، اگر چنانچه سختى‌اى داشته باشد، سختىِ کوتاهى است، اما آثارش، آثار عمیق و ماندگارى است. خود خانمها خیلى باید مراقبت کنند مسئل ى حجاب را، مسئل ى عفاف را؛ وظیف ى آنهاست، افتخار آنهاست، شخصیت آنهاست.[۴]

منکرات در خانواده

در محیط خانواده هم مى شود نهى از منکر کرد. در بعضى از خانواده ها حقوق زنان رعایت نمى شود؛ در بعضى از خانواده ها حقوق جوانان رعایت نمى شود؛ در بعضى از خانواده ها، بخصوص حقوق کودکان رعایت نمى شود. این ها را باید به آن ها تذکّر داد و از آن ها خواست. حقوق کودکان را تضییع کردن، فقط به این هم نیست که انسان به آن ها محبّت نکند؛ نه. سوء تربیتها، بى اهتمامى ها، نرسیدن ها، کمبود عواطف و از این قبیل چیزها هم ظلم به آن هاست.[۵]

منکرات جامعه

منکراتى که در سطح جامعه وجود دارد و مى شود از آن ها نهى کرد و باید نهى کرد، از جمله این هاست: اتلاف منابع عمومى، اتلاف منابع حیاتى، اتلاف برق، اتلاف وسایل سوخت، اتلاف مواد غذایى، اسراف در آب و اسراف در نان. ما این همه ضایعات نان داریم؛ اصلًا این یک منکر است؛ یک منکر دینى است؛ یک منکر اقتصادى و اجتماعى است؛ نهى از این منکر هم لازم است؛ [۶]

بالاترین تخلف

 تخلّفها یک اندازه و یک نوع نیست. بالاترین تخلّفها، آن تخلّفها و جرایمى است که پایه هاى نظام را سست مى کند: نومید کردن مردم، نومید کردن دلهاى امیدوار، کج نشان دادنِ راه راست، گمراه کردن انسانهاى مؤمن و بااخلاص، سوءاستفاده کردن از اوضاع و احوال گوناگون در جامعه اسلامى، کمک کردن به دشمن، مخالفت کردن با احکام اسلامى و تلاش براى به فساد کشاندن نسل مؤمن.[۷]

منکرات این هاست

 امروز دست هایى تلاش مى کنند تا فساد را به صورت نامحسوس نه آن طورى که شما در خیابان آن را ببینید و بفهمید و مشاهده کنید به شکلهاى گروهکى، ترویج کنند و جوانان را به فساد بکشانند؛ پسرها را به فساد بکشانند؛ مردم را به بى اعتنایى بکشانند. منکرات این هاست؛ منکرات اخلاقى، منکرات سیاسى، منکرات اقتصادى.[۸]

بزرگترین معروف

بزرگترین نعمت خدا وجود این نظام است و بزرگترین معروف، دفاع از این نظام است. این بزرگترین کارى است که باید انجام گیرد. عدّ اى براى مقابله با این نظام کمر بست اند – چه از راه نظریّ پردازى و چه از راه تبلیغات سیاسى و موذیگریهاى گوناگون – و در نظام خدشه وارد مى‌کنند. مسأله آنها، انتقاد به نظام یا به مسؤولان نظام نیست؛ از نظر آنها انتقاد وسیل اى براى نابود کردن خودِ نظام است. کسانى که اهل فهم و درک موقعیّت هستند، این را ب روشنى مى‌فهمند و باید بفهمند.[۹]

امر به معروف و نهی از منکر در همه زمینه ها

براى جوان، درس خواندن، عبادت کردن، اخلاق نیک، همکارى اجتماعى، ورزش صحیح و معقول و رعایت آداب و عادات پسندیده در زندگى، همه جزو اعمال خوب است. براى یک مرد، براى یک زن و براى یک خانواده، وظایف خوب و کارهاى بزرگى وجود دارد. هرکسى را که شما به یکى از این کارهاى خوب امر بکنید به او بگویید و از او بخواهید امر به معروف است. نهى از منکر هم فقط نهى از گناهان شخصى نیست. تا مى گوییم نهى از منکر، فوراً در ذهن مجسّم مى شود که اگر یک نفر در خیابان رفتار و لباسش خوب نبود، یکى باید بیاید و او را نهى از منکر کند. فقط این نیست؛ این جزء دهم است. نهى از منکر در همه ى زمینه هاى مهم وجود دارد؛ مثلًا کارهایى که افراد توانا دستشان مى رسد و انجام مى دهند؛ همین سوءاستفاده ى از منابع عمومى؛ همین رفیق بازى در مسائل عمومى کشور، در باب واردات، در باب شرکتها و در باب استفاده از منابع تولیدى و غیره؛ همین رعایت رفاقتها از سوى مسئولان. [۱۰]

[۶]        ۲۵/ ۰۹/ ۱۳۷۹/ خطبه هاى نماز جمعه ى تهران

[۷]       ۰۷/ ۰۵/ ۱۳۷۱/ مقام معظم رهبرى در دیدار با علما و روحانیان