معنای امر به معروف و نهی از منکر
البته ما باید تأسّف بخوریم از این‌که معناى امر به معروف و نهى از منکر درست تشریح نمى‌شود. امر به معروف، یعنى دیگران را به کارهاى نیک امر کردن. نهى از منکر، یعنى دیگران را از کارهاى بد نهى کردن. امر و نهى، فقط زبان و گفتن است. البته یک مرحله قبل از زبان هم دارد که مرحله قلب است و اگر آن مرحله باشد، امر به معروفِ زبانى، کامل خواهد شد. وقتى که شما براى کمک به نظام اسلامى مردم را به نیکى امر مى‌کنید – مثلاً احسان به فقرا، صدقه، راز دارى، محبّت، همکارى، کارهاى نیک، تواضع، حلم، صبر – و مى‌گویید این کارها را بکن؛ هنگامى که دل شما نسبت به این معروف، بستگى و شیفتگى داشته باشد، این امر شما، امر صادقانه است. وقتى کسى را از منکرات نهى مى‌کنید – مثلاً ظلم کردن، تعرض کردن، تجاوز به دیگران، اموال عمومى را حیف و میل کردن، دست درازى به نوامیس مردم، غیبت کردن، دروغ گفتن، نمّامى کردن، توطئه کردن، علیه نظام اسلامى کار کردن، با دشمن اسلام همکارى کردن – و مى‌گویید این کارها را نکن؛ وقتى که در دل شما نسبت به این کارها بغض وجود داشته باشد، این نهى، یک نهى صادقانه است و خود شما هم طبق همین امر و نهى‌تان عمل مى‌کنید. اگر خداى نکرده دل با زبان همراه نباشد، آن‌گاه انسان مشمول این جمله مى‌شود که «لعن اللَّه الامرین بالمعروف التّارکین له».(۱۱) کسى که مردم را به نیکى امر مى‌کند، اما خود او به آن عمل نمى‌کند؛ مردم را از بدى نهى مى‌کند، اما خود او همان بدى را مرتکب مى‌شود؛ چنین شخصى مشمول لعنت خدا مى‌شود و سرنوشت بسیار خطرناکى خواهد داشت.
اگر معناى امر به معروف و نهى از منکر و حدود آن براى مردم روشن شود، معلوم خواهد شد یکى از نوترین، شیرین‌ترین، کارآمدترین و کارسازترین شیوه‌هاى تعامل اجتماعى، همین امر به معروف و نهى از منکر است و بعضى افراد دیگر درنمى‌آیند بگویند «آقا! این فضولى کردن است»! نه؛ این همکارى کردن است؛ این نظارتِ عمومى است؛ این کمک به شیوعِ خیر است؛ این کمک به محدود کردنِ بدى و شرّ است؛ کمک به این است که در جامعه اسلامى، گناه، همیشه گناه تلقّى شود.
