محدوده امر به معروف و نهی از منکر
در مسأله امر به معروف و نهى از منکر، فقط نهى از منکر نیست؛ امر به معروف و کارهاى نیک هم هست. براى جوان، درس خواندن، عبادت کردن، اخلاق نیک، همکارى اجتماعى، ورزش صحیح و معقول و رعایت آداب و عادات پسندیده در زندگى، همه جزو اعمال خوب است. براى یک مرد، براى یک زن و براى یک خانواده، وظایف خوب و کارهاى بزرگى وجود دارد. هر کسى را که شما به یکى از این کارهاى خوب امر بکنید – به او بگویید و از او بخواهید – امر به معروف است. نهى از منکر هم فقط نهى از گناهان شخصى نیست. تا مى‌گوییم نهى از منکر، فوراً در ذهن مجسّم مى‌شود که اگر یک نفر در خیابان رفتار و لباسش خوب نبود، یکى باید بیاید و او را نهى از منکر کند. فقط این نیست؛ این جزء دهم است.
نهى از منکر در همه زمینه‌هاى مهم وجود دارد؛ مثلاً کارهایى که افراد توانا دستشان مى‌رسد و انجام مى‌دهند؛ همین سوء استفاده از منابع عمومى؛ همین رفیق‌بازى در مسائل عمومى کشور، در باب واردات، در باب شرکتها و در باب استفاده از منابع تولیدى و غیره؛ همین رعایت رفاقتها از سوى مسؤولان. یک وقت دو نفر تاجر و کاسبند و با هم همکارى و رفاقت مى‌کنند، آن یک حکم دارد؛ یک وقت است که آن کسى که مسؤول دولتى است و قدرت و اجازه و امضاء در دست اوست، با یک نفر رابطه ویژه برقرار مى‌کند؛ این آن چیزى است که ممنوع و گناه و حرام است و نهى از آن بر همه کسانى که این چیزها را فهمیده‌اند – در خود آن اداره، در خود آن بخش، بر مافوق او، بر زیردست او – واجب است؛ تا فضا براى کسى که اهل سوء استفاده است، تنگ شود.
در محیط خانواده هم مى‌شود نهى از منکر کرد. در بعضى از خانواده‌ها حقوق زنان رعایت نمى‌شود؛ در بعضى از خانواده‌ها حقوق جوانان رعایت نمى‌شود؛ در بعضى از خانواده‌ها، بخصوص حقوق کودکان رعایت نمى‌شود. اینها را باید به آنها تذکّر داد و از آنها خواست. حقوق کودکان را تضییع کردن، فقط به این هم نیست که انسان به آنها محبّت نکند؛ نه. سوء تربیتها، بى‌اهتمامیها، نرسیدنها، کمبود عواطف و از این قبیل چیزها هم ظلم به آنهاست.
منکراتى که در سطح جامعه وجود دارد و مى‌شود از آنها نهى کرد و باید نهى کرد، از جمله اینهاست: اتلاف منابع عمومى، اتلاف منابع حیاتى، اتلاف برق، اتلاف وسایل سوخت، اتلاف مواد غذایى، اسراف در آب و اسراف در نان. ما این همه ضایعات نان داریم؛ اصلاً این یک منکر است؛ یک منکر دینى است؛ یک منکر اقتصادى و اجتماعى است؛ نهى از این منکر هم لازم است؛ هر کسى به هر طریقى که مى‌تواند؛ یک مسؤول یک طور مى‌تواند، یک مشترى نانوایى یک طور مى‌تواند، یک کارگر نانوایى طور دیگر مى‌تواند. طبق بعضى از آمارهایى که به ما دادند، مقدار ضایعات نان ما برابر است با مقدار گندمى که از خارج وارد کشور مى‌کنیم! آیا این جاى تأسّف نیست؟! همه اینها منکرات است و نهى از آنها لازم است.
