سخنرانی حضرت آیه الله موحدی کرمانی در دومین نشست واجب فراموش شده

باید گفت جامعه و امت اسلامی به اهمیت فوق العاده نماز، روزه، خمس، زکات وجهاد واقف است. این درحالی است که همین جامعه وامت فریضه امر به معروف ونهی از منکر را فراموش کرده است. برای متدینین دیدن گناه و رد شدن از کنار آن به یک پدیده عادی تبدیل شده است. این امر درحالی به عنوان یک خطر بزرگ جامعه اسلامی را تهدید می کند که همین رویه در ادارات دولتی نیز حاکم است وشاهدیم که مسئولین به راحتی از کنار پدیده واقع رشوه خواری عبور می کنند. این پدیده دامن گیر خانواده نیز هست و پدر ومادر به راحتی از کنار غفلت فرزند خود عبور می کنند. این درحالی است که روایات ما امر به معروف و نهی از منکر را از همه فرایض اولی تر دانسته اند.

امام باقر علیه السلام در این رابطه می فرمایند: « امر به معروف و نهی از منکر راه و روش پیامبران و شیوه صالحان است و فریضه بزرگی است که دیگر فرایض به واسطه آن بر پا می شود، راه ها امن می گردد و درآمدها حلال می شود و حقوق پایمال شده به صاحبانش برمی گردد، زمین آباد می شود و (بدون ظلم) حق از دشمنان گرفته می شود و کارها سامان می پذیرد.» بنابر این حدیث، تمام واجبات دینی درصورتی که امر به معروف و نهی از منکر در جامعه باشد زنده می شوند و فراموشی آن به منزله از دست رفتن تدریجی همه چیز است.

امر به معروف ونهی ازمنکر کار انبیاست وفلسفه رسالت آنان همین امر است. درآیات قرآن قتل پیامبران توسط مجرمان در کنار قتل آمرین به معروف و ناهیان از منکر آمده است. امنیت درجامعه به واسطه امر به معروف ونهی از منکرحاکم می شود وکسب وکار به واسطه امر به معروف ونهی از منکرحلال می شود. در مکتب اهل بیت کسی که امر به معروف و نهی از منکر نکند دین ندارد ومعصوم می فرماید خداوند از مومن ضعیف و بی دین (کسی که نهی از منکر نمی کند) تنفر دارد.پس همه عصاره دین یعنی امر به معروف و نهی از منکر. خطراتی که پس از تبدیل شدن گناه به فرهنگ جامعه اسلامی را تهدید می کند یکی از محور های مهم امر به معروف و نهی از منکر است. عادی شدن گناهان برای جامعه بسیارخطرناک است رواج رشوه وربا بسیـــارخـــطرناک است وتبدیل شدن بدحجابی به فرهنگ که باید این روزها به آن بی حجابی گفت بسیار خطرناک است. پیامبرگرامی اسلام فرمودند: چه حالی خواهید داشت وقتی زنان وجوانانتان فاسد شوند اما امربه معروف ونهی از منکر نکنید؟ عرض کردند: آیا چنین چیزی ممکن است ؟ درپاسخ فرمودند:بدتر از این! زنان وجوانان فاسد شوند وامربه منکر و نهی از معروف کنید!.باز هم عرض کردند:آیا ممکن است و فرمودند بدتر! زنان وجوانان فاسد وفاسق شوند ومعروف در نظرشما منکرباشد ومنکر، معروف.

از دیگر سو اگر روند عادی سازی گناه به واسطه امر به معروف و نهی از منکر گرفته نشود خداوند قطعا عذاب خود را درحالی نازل می سازد که دامان همه اعم از خوب و بد را خواهد گرفت. دراین حالت خوبان جامعه با گریه و تضرع از خداوند تقاضای دفع بلا و عذاب می کنند اما مستجاب نمی شود. امیر المومنین در بستر شهادت فرمودند: ترک امربه معروف ونهی از منکر باعث تسلط اشرار است. خداوند به جبرائیل فرمان داد آبادی ای را که مملو از کفار بود نابود کند. جبرائیل درآن شهر شخص زاهد وعابدی را یافت و ازخداوند درباره حفظ او ازعذاب سوال کرد وخداوند فرمود من به وی امکان وتوانایی و فرصت امر به معروف ونهی از منکر دادم، اما او با این که توانایی داشت جلوی منکر را نگرفت و برعکس با آنان به حشر و نشر پرداخت.

حکومت در امر به معروف و نهی از منکر وظیفه بسیار سنگینی دارد. خداوند می فرماید:«همان ها که اگر آنان را در زمین تسلط و توان دهیم نماز را برپا می دارند و زکات می پردازند و (مردم را) به هر کار پسندیده (عقلی و شرعی) وا می دارند و از هر عمل ناپسند و زشت ) بازمی دارند، و عاقبت همه کارها از آن خداست.» ( حکومت کشورما اسلامی است و مردم به جمهوری اسلامی رای داده اند وهیچ مانعی هم بر سر راه حکومت برای پیاده کردن شرع وجود ندارد. لزوم ورود حکومت به امر به معروف ونهی از منکر درمواردی است که اجرا نیاز به ظرافت و تخصص دارد و اشتباه در انجام این فریضه خود به بار آورنده یک منکر است. جوانی نزد پیامبر آمد وتقاضای معافیت از حرمت زنا شد. درحالی که همه صحابه علیه او برآشفتند پیامبر با آرامی به او گفت آیا می پسندی کسی با محارم تو زنا کند؟ وجوان پاسخ داد :خیر! پیامبر به او فرمود: هرکسی که تو قصد زنا با او داری ناموس کس دیگری است وبدین ترتیب جوان به حکم خداوند درباره حرمت زنا تن داد. بنابراین یکی از وظایف سنگین حکومت تربیت آمرین به معروف و ناهیان از منکر حرفه ای است، درحالی که عموم مردم موظفند امر به معروف و نهی از منکر کنند و رد شوند، حکومت چنین اجازه ای ندارد!حکومت موظف به برخورد قهری با دزد و رشوه گیر و مروج بدحجابی و فحشا است. امام جعفر صادق(ع) می فرماید: خداوند قرار نداده است گشودن زبان و بستن دست را، بلکه قرار داده است گشودن زبان و دست را با هم و بستن زبان و دست را با هم، (در اعمال قدرت).» درحالی که زبان نهی از منکر می کند و کسی به آن وقعی نمی نهد باید برای توقف روند اشاعه منکر وارد عمل شد که اولی وظیفه مردم وحکومت و دومی وظیفه اختصاصی حکومت است. این مصیبت کمی نیست که جوانان ما به دانشگاه می روند و نه تنها آموزه های اسلامی کسب نمی کنند بلکه به واسطه تدریس علوم انسانی غربی اندوخته خود در این زمینه را نیز از دست می دهند.چه منکری از این منکر تر که رفع آن وظیفه حکومت است؟!

این درحالی است که ایجاد تشکل برای مقابله با گناهانی که افراد به تنهایی قادر به رفع آن نیستند نیز واجب است. خداوند می فرماید:(قل إنما أعظکم بواحده أن تقوموا لله مثنی وفرادی) البته باید گفت مواردی وجود دارد که نمی بایست برای امر به معروف و نهی از منکر وارد شد(مثلا منکری که پوشیده است و برای نهی از آن نیاز به تجسس و کشف هست.) ازدیگر سو درجه ایمان اشخاص نیز متفاوت است و روایت است که ایمان  درجه دارد و لذا زمانی که قصد می کنیم برای ارتقاء درجه ایمانی یک ۱۰افراد فرد به واسطه امر او به معروف ونهیش از منکر، می بایست احتیاط وافری به خرج دهیم. مدارا و پرهیز از پرخاشگری در این مسیر شرط عمل است. عبدالعزیز قراطیسی می گوید امام صادق علیه السلام به من فرمود:«ای عبدالعزیز! ایمان ده درجه دارد، مانند نردبان که ده پله دارد و همانند نردبان باید پله پله از آن بالا رفت.کسی که در درجه دوم است، نباید از کسی که دردرجه اول می باشد، انتقاد کند و بگوید:تو ایمان نداری.وآدمی که در درجه اول ایمان است، باید به روش خود ادامه دهد تا برسد به آن کس که در درجه دهم است. ای عبدالعزیز! کسی که ایمانش در مرتبه پایین تر از توست او را بی ایمان ندان! تا کسی که ایمانش بالاتر از توست، تو را بی ایمان نداند. وقتی که دیدی کسی پایین تر از توست او را با مهر و محبت به درجه خود برسان و چیزی را که تاب وتحمل آن را ندارد، بر او تحمیل مکن! تا او را بشکنی و این کار خوب نیست. زیرا هر کس دل مؤمنی را بشکند بر او واجب است شکستگی دل او را جبران کند. آنگاه فرمود:مقداد دردرجه هشتم و ابوذر دردرجه نهم وسلمان دردرجه دهم ایمان (که بالاترین درجات ایمان است ) قرار داشت.»( پیامبرگرامی اسلام نیز درابتدا تنها از امت توحید را خواست و پس ازآن حرمت اموری نظیر شرب خمر را اعلام کرد. مدارا درحالی از شروط امر به معروف و نهی از منکر است که پایبندی آمر به معروف وناهی از منکر به آنچه خود می گوید نیز از شروط مهم امر به معروف و نهی از منکرمحسوب می شود. این شرط تا آن اندازه اهمیت دارد که امیر المومنین علی علیه السلام بر کسی که فاقد آن است لعنت فرستاده اند.