مدت زمان باقی مانده از بروزرسانی و تکمیل شدن کامل وب سایت
روز
ساعت
دقیقه
ثانیه

تأثیر امر به معروف

تأثیر امر به معروف

احتمال تأثیر همه جا قطعی است

 بعضى گفته  اند که باید احتمال تأثیر وجود داشته باشد. من مى گویم احتمال تأثیر همه جا قطعى است؛ مگر در نزد حکومتهاى قلدر، قدرتمندان و سلاطین. آن  هایند که البته حرف حساب به گوششان فرونمى  رود و اثر نمى  کند؛ اما براى مردم چرا. براى مردم، حرف اثر دارد. بنابراین، پاسخ من این شد که بهترین روش براى شما که از من سؤال کردید، «زبان» است.[۱]

واقعاً معجزه مى‌کند

من همین امر به معروف و نهى از منکر زبانى را – ولو به شکل خیلى راحت و آرام و بدون هیچ خشونت و دعوایى – واقعاً یکى از معجزات اسلام مى‌دانم. مثلاً یک نفر کار خلافى مى‌کند، مى‌گویند آقا شما این کار را نباید مى‌کردى. این مطلب را بگو و برو. مى‌گوید او برمى‌گردد دو تا فحش به من مى‌دهد. خیلى خوب؛ حالا دو تا فحش هم به شما بدهد؛ براى خاطر امر خدا تحمّل کنید. اگر نفر دوم هم بگوید آقا شما باید این کار را نمى‌کردى؛ بدانید اگر دعوا هم بکند، دعوایش کمتر از آنى است که با نفر اوّل کرده است. نفر سوم و نفر دهم و نفر بیستم هم همین‌طور. بنابراین، اگر نهى از منکر باب شد و تا نفر بیستم رسید، شما خیال مى‌کنید آن آدم دیگر آن کار را تکرار خواهد کرد؟ نهى از منکر واقعاً معجزه مى‌کند. فقط هم زبانى؛ یدیش در اختیار حکومت است؛ یعنى اگر جایى باید با گناهکار به صورت یدى و مجازاتى برخورد کنند، فقط دستگاههایى از حکومت هستند که مسؤول این کارند؛ مردم نباید بکنند. اما زبانى چرا؛ خیلى هم اثر دارد.[۲]

انزوای گناه

گفتن گناه به گناهکار با زبان خوش و با لحن مناسب و در جایى هم با زبان تند- در مواردى که مفسده  یى به وجود نیاید- گناه را در جامعه کم خواهد کرد و به ضعف و انزوا خواهد انداخت. چرا ما از این موضوع غافلیم؟ همه  ى آحاد مردم، در محیط کسب و خانه و جمع دوستان و در محیط درس و دانشگاه و کلًا در هرجایى که هستند، اگر خلافى را دیدند، به خلاف  کار بگویند: این، از نظر اسلام خلاف است؛ چرا انجام مى  دهى؟ گفتن همین یک  کلمه مؤثر است. اگر زبانهاى گوناگون و نفَسهاى مختلف گناه را تذکر بدهند، گناهکار به طور غالب از گناه و تخلف دست خواهد کشید؛ چه این تخلف، تخلف شرعى و چه تخلف از قوانین باشد.

در سطح جهانى هم همین  طور است. حتّى همین شقاوتمندهایى که امروز بر سیاستهاى بزرگ جهانى حاکم هستند، اگر ملتها به آن  ها مى  گفتند و اعتراض مى  کردند، قدرى از شقاوت خود مى  کاستند. امروز شما ببینید که سیاستهاى قدرتمند عالم چه مى  کنند؟ ببینید قدرت امپراتورى مجهز به زر و زور امریکا، با ملتها و دولتها و ارزشها و ثروتهاى مردم در سراسر دنیا چه مى  کند؟[۳]

امر و نهی ارزشمند تر

کار نیکى که مخاطب خود را به آن امر مى  کنیم و رفتار زشتى که وى را از آن برحذر مى  داریم، هرچه بزرگتر و تأثیر اجتماعى یا فردى آن ژرف  تر و ماندگارتر باشد، امر به معروف و نهى از منکر ما ارزشمندتر است.[۴]

کمک به محدود کردنِ بدى و شرّ

اگر معناى امر به معروف و نهى از منکر و حدود آن براى مردم روشن شود، معلوم خواهد شد یکى از نوترین، شیرین  ترین، کارآمدترین و کارسازترین شیوه  هاى تعامل اجتماعى، همین امر به معروف و نهى از منکر است و بعضى افراد دیگر درنمى  آیند بگویند «آقا! این فضولى کردن است»! نه؛ این همکارى کردن است؛ این نظارتِ عمومى است؛ این کمک به شیوعِ خیر است؛ این کمک به محدود کردنِ بدى و شرّ است؛ کمک به این است که در جامعه  ى اسلامى، گناه، همیشه گناه تلقّى شود.[۵]

نگذاریم «منکر» «معروف» و «معروف» «منکر» شود

یکى از عواملى که در جامعه از بدیها جلوگیرى مى‌کند، نهى از منکر و منکر ساختن منکر است. نگذاریم «منکر» «معروف» و «معروف» «منکر» شود.[۶]

اولین فایده

بنابراین اوّلین فایده  ى امر به معروف و نهى از منکر همین است که نیکى و بدى، همچنان نیکى و بدى بماند. [۷]

گناه همیشه گناه بماند

بدترین خطرها این است که یک روز در جامعه، گناه به عنوان ثواب معرفى شود؛ کار خوب به عنوان کار بد معرفى شود و فرهنگها عوض شود. وقتى  که امر به معروف و نهى از منکر در جامعه رایج شد، این موجب مى  شود که گناه در نظر مردم همیشه گناه بماند و تبدیل به ثواب و کار نیک نشود. بدترین توطئه  ها علیه مردم این است که طورى کار کنند و حرف بزنند که کارهاى خوب کارهایى که دین به آن  ها امر کرده است و رشد و صلاح کشور در آن  هاست در نظر مردم به کارهاى بد، و کارهاى بد به کارهاى خوب تبدیل شود. این خطرِ بسیار بزرگى است.[۸]

لبیگ گویان دعوت به امر به معروف

هنگامى که به این وظیفه عمل شود، به تعداد آمران و ناهیان، دعوت به خیر در میان مردم صورت مى  گیرد، و بى  گمان لبیک  گویانِ به این دعوت نیز کم نخواهند بود. این فراخوانى، بگمان زیاد بر خود داعیان نیز نشانه  ى نیک بر جاى مى  گذارد و از دو سو راه صلاح را هموار مى  سازد.[۹]

نظام همیشه جوان

باید از شیوه  ها و وسایلِ مناسب استفاده کنیم؛ اما آحاد مردم هم وظیفه دارند. با چهار تا مقاله در فلان روزنامه، واجب امر به   معروف   نه از وجوب مى  افتد، نه ارزش تأثیرگذاریش ساقط مى  شود. قوام و رشد و کمال و صلاح، وابسته  ى به امر به   معروف   و نهى از منکر است. این  هاست که نظام را همیشه جوان نگه مى  دارد. حال که نظام ما بیست و یک  ساله و جوان است و در مقایسه  ى با نظام فرتوت هفتاد و چندساله  ى پیر کمونیستى در شوروى به طور طبیعى هم جوان است؛ اما اگر صد سال هم بر چنین نظامى بگذرد، چنانچه امر به   معروف   باشد و شما وظیفه  ى خودتان بدانید که اگر منکرى را در هر شخصى دیدید، او را از این منکر نهى کنید، آنگاه این نظام اسلامى، همیشه تروتازه و باطراوت و شاداب مى  ماند. [۱۰]

حکومت صالحان

چنین است که عمل به این وظیفه، تضمین  کننده  ى دوام و استحکام حکومت صالحان است، و رهاکردن و به فراموشى سپردن آن، زمینه سازِ سلطه  ى اشرار و نابکاران.[۱۱]

نمی گویید، خیال می کنید نمی شود

(لطفاً بفرمایید آیا در زمینه فرهنگى، اقدام انقلابى را صلاح مى‌دانید؟ به عبارت دیگر، در زمینه فسق و فجور، آیا برخورد فیزیکى را در مواردى که مسؤولان کوتاه آمده و به وظیفه خود عمل نمى‌کنند، صلاح مى‌دانید؟)

نه. شما شرعاً به‌هیچ‌وجه موظّف به برخورد فیزیکى با منکر نیستید؛ شما فقط موظّف به گفتن هستید. شما چه‌کار دارید؛ حرف خود را بگویید. شما نمى‌گویید، خیال مى‌کنید که اگر بگویید، نمى‌شود. امتحان کنید، بگویید؛ بارها هم بگویید. البته یک نفر بگوید، معلوم است که اثر نمى‌کند. دیگران را وادار کنید بگویند. خودِ گفتن، اثرش به مراتب از مشت بیشتر است؛ حتّى گاهى از اخم هم اثرش بیشتر است؛ با این‌که اخم اثر سازنده دارد و مثل مشت نیست. به‌هرحال، در نهى از منکر، اگر برخورد فیزیکى لازم باشد، کار حکومت است، نه کار مردم؛ [۱۲]


[۱]      ۲۲/۰۲/۱۳۷۷/ پرسش و پاسخ دانشگاه تهران

[۲]      ۰۴/۱۲/۱۳۷۷/ پرسش و پاسخ مدیران مسئول و سر دبیران نشریات دانشجویی

[۳]          ۱۹/۱۰/۱۳۶۸/ دیدار با جمع کثیرى از اقشار مختلف مردم قم، سالروز قیام مردم قم

[۴]        ۲۳/۰۸/۱۳۷۹/ پیام به نخستین اجلاس پژوهشى امر به معروف و نهى از منکر

[۵]          ۲۵/ ۰۹/ ۱۳۷۹/ خطبه  هاى نماز جمعه  ى تهران

[۶]      ۰۴/۱۲/۱۳۷۷/ پرسش و پاسخ مدیران مسئول و سر دبیران نشریات دانشجویی

[۷]          ۲۵/ ۰۹/ ۱۳۷۹/ خطبه  هاى نماز جمعه  ى تهران

[۸]          ۲۵/ ۰۹/ ۱۳۷۹/ خطبه  هاى نماز جمعه  ى تهران

[۹]        ۲۳/۰۸/۱۳۷۹/ پیام به نخستین اجلاس پژوهشى امر به معروف و نهى از منکر

[۱۰]      ۱۹/۰۴/   ۱۳۷۹/ دیدار با مسئولان و کارگزاران نظام جمهورى اسلامى ایران

[۱۱]        ۲۳/۰۸/۱۳۷۹/ پیام به نخستین اجلاس پژوهشى امر به معروف و نهى از منکر

[۱۲]      ۲۲/۰۲/۱۳۷۷/ پرسش و پاسخ دانشگاه تهران