نکاتی که آمر به معروف باید به آنها توجه کند
۱) از اصلاح خویش غفلت نکند.
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم:
«کَفَى بِالْمَرْءِ عَیْباً أَنْ یَنْظُرَ مِنَ النَّاسِ إِلَى مَا یَعْمَى عَنْهُ مِنْ نَفْسِهِ.»
همین عیب براى آدمى بس که عیبى را در مردم ببیند که از دیدن همان عیب در خود کور باشد.
بحارالأنوار ج : ۹۷ ص : ۷۶ ح۲۳
امام صادق علیه الصلاه و السلام:
«إِنَّ مِنْ أَعْظَمِ النَّاسِ حَسْرَهً یَوْمَ الْقِیَامَهِ مَنْ وَصَفَ عَدْلًا ثُمَّ خَالَفَهُ إِلَى غَیْرِهِ.»
از جمله کسانى که روز قیامت حسرت بیشترى مىخورند، آن کسى است که حق و عدالت را مىستاید، ولى بر خلاف آن قدم برمىدارد.
الکافی ج : ۲ ص : ۳۰۰ ح۳
۲) نسبت به معروف و منکر و روش امر و نهی آگاهی های لازم داشته باشد.
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم:
صَاحِبُ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ یَحْتَاجُ إِلَى أَنْ یَکُونَ عَالِماً بِالْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ فَارِغاً مِنْ خَاصَّهِ نَفْسِهِ عَمَّا یَأْمُرُهُمْ بِهِ وَ یَنْهَاهُمْ عَنْهُ نَاصِحاً لِلْخَلْقِ رَحِیماً رَفِیقاً بِهِمْ دَاعِیاً لَهُمْ بِاللُّطْفِ وَ حُسْنِ الْبَیَانِ عَارِفاً بِتَفَاوُتِ أَخْلَاقِهِمْ لِیُنَزِّلَ کُلًّا مَنْزِلَتَهُ بَصِیراً بِمَکْرِ النَّفْسِ وَ مَکَایِدِ الشَّیْطَانِ صَابِراً عَلَى مَا یَلْحَقُهُ لَا یُکَافِیهِمْ بِهَا وَ لَا یَشْکُو مِنْهُمْ وَ لَا یَسْتَعْمِلُ الْحَمِیَّهَ وَ لَا یَغْتَاظُ لِنَفْسِهِ مُجَرِّداً نِیَّتَهُ لِلَّهِ مُسْتَعِیناً بِهِ وَ مُبْتَغِیاً لِوَجْهِهِ فَإِنْ خَالَفُوهُ وَ جَفَوْهُ صَبَرَ وَ إِنْ وَافَقُوهُ وَ قَبِلُوا مِنْهُ شَکَرَ مُفَوِّضاً أَمْرَهُ إِلَى اللَّهِ نَاظِراً إِلَى عَیْبِهِ.
هر که مىخواهد امر معروف و نهى منکر کند، محتاج است به [چند چیز]:
[یکى آنکه] عالم باشد به حلال و حرام.
[دوم آنکه] از انجام وظائف و عمل به تکالیف خود فارغ باشد.
[سوم آنکه] در مقابل مردم با خلوص نیت و صفا و مهربانى و نرمى و مدارات رفتار کند، و دعوت به حق و امر و نهى با لطف و مهربانى و حسن گفتار و بیان خوش صورت گیرد
[چهارم آنکه] اخلاق و عقول و اندازه درک و فهم اشخاص را در نظر گرفته، و هر کسى را مطابق مقام و درک او مورد توجه و خطاب قرار بدهد.
[پنجم آنکه] به مکر و حیلههاى نفس و شیطان بینا و مطلع گردد.
[ششم آنکه] در مقابل آنچه به او می رسد [از مخالفت و آزار و زحمت دیگران] متحمل و صابر شود، و در صدد مجازات و مقابلت نیامده، و از آنان گله و شکایت نکرده، و با خود پسندى و خود بینى و درشتخویى و تندى با آنان روبرو نشود.
[هفتم آنکه] نیت خود را در این دعوت خالص و تنها براى خدا قرار داده، و پیوسته از پروردگار متعال یارى و توفیق درخواست نموده، و مطلوب و منظور او خدا و ثواب الهى باشد.
پس اگر آنان مخالفت کرده و شروع به آزار و اذیت نمودند، با کمال صبر و تحمل براى انجام وظیفه خود استقامت بورزد. و اگر موافقت کرده و قبول نمودند، سپاسگزارى و شکر کرده، و در همه حال امور خود را به پروردگار متعال واگذار نموده، و به عیوب و نواقص نفس خود متوجه باشد.
بحارالأنوار ج : ۹۷ ص : ۸۳ ح۵۲
۳) احتمال خطر نباشد.
امام رضا علیه الصلاه و السلام :
الْأَمْرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیُ عَنِ الْمُنْکَرِ وَاجِبَانِ إِذَا أَمْکَنَ وَ لَمْ تَکُنْ خِیفَهٌ عَلَى النَّفْسِ.
امر به معروف و نهی از منکر در صورتی واجب است که شرائط مهیا باشد و احتمال خطر نداشته باشد.
بحارالأنوار ج : ۹۷ ص : ۷۷ ح۲۷
