آیت الله مصباح یزدی: نباید از اختلاف نظر در مباحث علمی ترسید .

بسم الله الرحمن الرحیم

عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه تفسیر معارف اهل بیت(ع) با استفاده از عقل ممکن است، تاکید کرد: فلسفه خدمت زیادی به دین کرده و باید مباحث علمی و فلسفی به صورت آزادانه و در فضایی مناسب بحث و بررسی شود.

آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) امروز در دیدار مسؤولان و اعضای انجمن معرفت شناسی حوزه، با بیان این‌که معرفت شناسی در فلسفه عمر چندانی ندارد، گفت: نخستین قدم در معرفت شناسی را علامه طباطبایی و شهید مطهری برداشتند که این امر به نوشتن کتاب روش رئالیسم منتهی شد.

وی ادامه داد: آن زمان یک کار شجاعانه بود که در فلسفه مسائل جدید مطرح شود و صرف مسلمات نباشد و قضایا مورد تحلیل و بررسی قرار گیرند و این امر سبب خیر و برکت در حوزه علمیه شد.

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان خاطرنشان کرد: اگر مباحث معرفت شناسی امروز با پنجاه سال قبل حوزه مقایسه شود آنچنان تحول مثبتی ایجاد شده و حرکتی جدید تلقی می‌شود.

رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) یکی از برکات انقلاب اسلامی را فراهم شدن زمینه برای بحث‌های فلسفی دانست و گفت: بعد از انقلاب فلسفه از حالت بستگی و خشکی که آمیخته با تعصب بود، خارج شد.

آیت‌الله مصباح یزدی یکی از آفت‌های علم را تعصب خواند و ابراز کرد: اگر بنا باشد در علوم بویژه در دین پیش داوری کرده و مسائل را غیر قابل بحث تلقی کنیم، علم پیشرفت نمی‌کند و این آفتی است که فلسفه نیز با آن مواجه است.

رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) بیان داشت: به برکت وجود حضرت امام خمینی(ره) معرفت شناسی شکل گرفت و ایشان یکی از شخصیت‌های بارز فلسفی بودند که شاگردان فراوانی را در این مسیر تربیت کردند.

وی با بیان این‌که بزرگانی قبل از علامه طباطبایی در حوزه علمیه آمدند و بحث‌های فلسفه را شروع کردند، اما کار آنها به تعطیلی کشیده شد، اظهار کرد: علامه طباطبایی با وجود مشکلات و اتهامات مقاومت کرد و با متانت و بدون جنجال کار خود را پیش برد و فلسفه و رشد آن مرهون سیره حکیمانه علامه طباطبایی است.

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان در ادامه بر ضرورت آسیب شناسی و بررسی کمبودهای فلسفه تأکید کرد و گفت: علل ضعف هر علمی باید بررسی شود، ممکن است ضعف‌ها به خاطر گرایشات و سلائق باشد که البته این امر تا حدی خوب است اما در برخی موارد طبیعی نیست؛ برخی از کاستی‌ها نیز در حاملان علوم است که در راه تعامل با مخالفان روش مناسبی را در پیش نگرفته‌اند.

آیت‌الله مصباح یزدی برخوردهای نامناسب را سبب تضعیف علم ذکر کرد و اظهار داشت: برخوردهای منطقی و پخته سبب جلوگیری از ضربه خوردن و تضعیف فلسفه می‌شود.

وی ادامه داد: برخی ادبیات نادرست در مواقعی وارد فلسفه شد که ضرورتی نداشت از این ادبیات استفاده شود و نباید آنها را وارد بحث‌های عرفانی می‌کردند؛ تعبیرات که در باره وحدت وجود و موجود به کار رفته اگر رقیق‌تر به کار می‌رفت بهتر بود و واکنش‌های تند را به همراه نداشت.

رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان این‌که زبان فلسفه می‌تواند پاسخگوی طعنه‌های بیگانگان باشد، تصریح کرد: متأسفانه هنوز در سطوح عالی حوزه علمیه از آموزش، بحث‌ها و حتی کلمه فلسفه و عرفان احتراز می‌شود.

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان با تأکید بر این‌که برجستگی فقه شیعه به خاطر آزاد بودن مباحث مختلف آن است، ابراز کرد: در گذشته دو مرجع صاحب رساله در فاصله‌ای اندک در مورد دو مسأله متضاد کلاس درس و بحث تشکیل می‌دادند و هیچ مشکلی به وجود نمی‌آمد، چرا در فلسفه نباید این گونه رفتار کرد و در فضایی مناسب عده‌ای طرفدار و برخی منتقد به بحث و تبادل نظر بپردازند؛ اگر این گونه برخورد شود علم پیشرفت می‌کند.

آیت‌الله مصباح یزدی ادامه داد: از اختلاف نظر در مباحث نظری نباید ترسید و باید اجازه داد تا طرفین استدلال‌های خود را مطرح کنند تا مطالب منقح شوند.

وی با بیان این‌که فلسفه کار حسابگران است و آنها از قواعد عقلی در آن استفاده می‌کنند، از کسانی که با استناد به برخی از روایات نادرست در صدد رد فلسفه هستند، انتقاد کرد و گفت: به یک روایتی که سند آن مشخص نیست نمی‌شود تمسک کرد و فلسفه را زیر سؤال برد.

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری بیان داشت: کتاب و سنت می‌گوید از عقل باید استفاده کرد تا راه حل را پیدا کرد؛ نتایجی که از بحث‌های فلسفه گرفته می‌شود باید با کتاب و سنت چک کرد البته کتاب و سنتی که اعتبار آن از نظر سند و دلالت درست باشد نه یک روایت بی سند یا مشکوکی که معنای آن مشخص نباشد.

رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) ادامه داد: این آسیب‌ها مانع پیشرفت علمی می‌شود که سرو کار آن با اصلی‌ترین عقاید و عالی‌ترین معارف ما است؛ بزرگان فرموده‌اند معارف در کلمات ائمه معصومان(ع) است که این معارف جز با مباحث عقلی قابل تفسیر نیست و فلسفه خدمت بزرگی به دین کرده است.

آیت‌الله مصباح یزدی یکی از بزرگ ترین افتخارات ملاصدرا را مسأله وجود رابط دانست و اظهار کرد: مسأله وجود رابط مهم ترین مسأله‌ای است که برای تبیین معارف حقه اهل بیت(ع) و بسیاری از معماها که در روایات و حتی در قرآن آمده نقش اساسی دارد و معارف بلندی را می‌توان با آن اثبات و چه اختلافات شدیدی را می‌شود با این مسأله حل کرد؛ وجود رابط را امثال شاگردان افلاطون و ارسطو حتی نمی‌توانستند استشمام کنند اما به برکت اسلام و معارف اهل بیت(ع) مشکلات حل شد.