آنچه آمران به معروف و ناهیان از منکر باید بدانند (۲)

فصل دوّم : مهارت‌های ضروری  و  دانستنی‌های لازم برای شما (بخش اول)

(۱) چگونه از رفتارهای متکبرانه پرهیز بکنید؟

یکی از عادت‌های مثبتی که باعث می‌شود کارِ شما برکت پیدا بکند و نفوذ شما در مردم دو چندان شود؛ متواضعانه با مردم برخورد کردن می‌باشد. از قدیم گفته‌اند: هرچه درخت پربارتر سر به زیرتر؛ لذا باید خدا را شکر کنید که به بهانه‌ی انجام مأموریت خود هر روز این توفیق را پیدا می‌کنید که روح تواضعِ خود را تقویت بکنید و از این رهگذر نردبانِ خودسازی انقلابی را بهتر و وسیع‌تر بپیمایید. شما باید هر روز به خود این گونه تلقین بکنید که: «من امروز رسالت دارم که عطر دل‌انگیزِ متواضعانه رفتار کردن را در جامعه اطرافم منتشر سازم و علف‌های هرز تکبر و غرور شیطانی را از سرزمینِ وجود خود پاک بکنم.» هنگامی که برای اولین بار با مردم ملاقات می‌کنید، باید بیشترین تأثیر را بر جای بگذارید. فراموش نکنید که چه بخواهید و چه نخواهید، مردم با نگاه کردن به رفتار و گفتارِ شما، شخصیت شما را مورد قضاوت قرار خواهند داد؛ لذا به گونه‌ای خوب ظاهر شوید تا بتوانید در چشم و ذهن مردمی که با آنها مواجه می‌شوید، به عنوانِ مأموری نجیب، قوی، انسان دوست و قابل احترام ظاهر بشوید. راستی چه باید کرد تا مردم از ما متنفر نشوند و عقده و کینه ما را در دل نگیرند؟ چگونه رفتاری می‌تواند علاقه‌ی به شما مأمورین عزیز را تا عمق دل‌های مردم، رسوخ بدهد؟ حتماً مطالب این فصل را چندین بار در هر روز مورد مطالعه قرار بدهید. شما باید همانند یک جاسوس، تک تک رفتارهای خودتان را زیر نظر بگیرید تا بتوانید به تدریج همه این فرمول‌ها را هم در هنگام مأموریت و هم هنگامِ برخورد با خانواده و دوستان و فامیلانِ خود، اجرا بکنید تا در وجود شما ملکه شود. اگر شما بتوانید شخصیت جذّابی از خود نشان بدهید تفریح و مسافرت را برای همه مسافرین هموطن خاطره‌انگیز خواهید نمود و یاد و خاطره خود را ماندنی خواهید نمود. شما قادر هستید از هر یک از مسافرین، برای خود دوستی صمیمی درست بکنید و آنها را برای همیشه، مجذوب اخلاقیات و الهی خود بکنید. پس کمربندهایتان را محکم ببندید و برای یاد گرفتنِ اطلاعاتی نوین و شنیدنِ حرف‌هایی تازه، آماده بشوید. اگر مایلید دیگران از شما مأموری مغرور و متکبر در ذهن خود نسازند، توصیه‌های زیر را جدی بگیرید:
۱- موقع دست دادن با آنها، دست خود را بالای دست آنها قرار ندهید.
۲- به شیوه گاز انبری با مردم دست ندهید که موجب به درد آمدن دستان آنها می‌شود.
۳- هنگام گفتگو، زیاده از حد به اشخاص نزدیک نشوید.
۴- با صدای بلند و دستوری با مردم حرف نزنید.
۵- هیچ گاه به مردم توهین نکنید و از ناسزاگویی با آنها پرهیز کنید.
۶- هنگامی که مردم در حالِ حرف زدن با شما هستند، شما خود را به کاری دیگر مشغول نکنید.
۷- خیره به دیگران نگاه نکنید.
۸- بدون دلیل و بی‌تناسب و بدونِ اجازه دیگران، هیچ گونه تماس بدنی با مردم برخورد نکنید.
۹- اگر در حالِ گفتگو با دیگران هستید، دستگاه تلفن همراه خود را خاموش بکنید و یا در اختیارِ همکار خود قرار دهید تا میانِ گفتگوی شما و مردم مانعی ایجاد نشود.

(۲) چگونه با آدم‌های مغرور و متکبر مواجه شوید؟
اگر با شخصی دارای روحیه‌ای به شدت قدرت‌طلبانه روبرو شدید، بهترین کار در مواجهه با آنها این است که تا جایی که برایتان امکان دارد، بی‌حرکت سر جایتان قرار بگیرید (در غیر این صورت مضطرب و عصبی به نظر خواهید آمد) و با اطمینان خاطر لبخند بزنید. این طرز برخورد به آنها نشان خواهد داد که نمی‌توانند تأثیری بر روی رفتار شما داشته باشند. هیچ وقت در چنین موقعیتی خود را سؤال پیچ نکنید. همین که نسبت به ارزش‌های فکری خود شک بکنید، آنها بازی را خواهند برد. تنها زمانی گفتگوی خودتان را با آنها آغاز کنید که کمی فکر کرده باشید. هرگز خشمگین نشوید و کنترل خود را از دست ندهید. اگر با آدمِ مغروری مواجه شدید که با تندی با شما حرف می‌زند و به خود اجازه داده، در نقشِ یک قاضی متکبر تمام وظایف دینی و شغلی شما را زیر سؤال ببرد؛ بعد از استماع سخنان او و قبل از آغاز سخن خود می‌توانید بگویید: «اجازه بفرمایید، می‌دانم که شما قصد ناراحت کردنِ مرا ندارید، اما وقتی با لحنی خشن و قضاوت‌گرایانه با من مواجه می‌شوید باید به من حق بدهید که احساسِ یک قربانی را داشته باشم و این، حس خوبی نیست و نمی‌تواند محبت و احترام را بین ما افزایش بدهد. چرا با هم مهربان‌تر نباشیم. چرا کاری نکنیم که بتوانیم بهتر همدیگر را بفهمیم.» اگر شما پس از سلام و خوشامدگویی به کسی با بی‌اعتنایی او روبرو شدید، (هر چقدر هم ناراحت‌کننده باشد) اراده‌ی خود را به تمرین بگذارید و با اطمینان خاطر و همان شیوه‌ی مؤدبانه پیش رفته و سلام و احوالپرسی کنید. به این کار خود ادامه بدهید و نگذارید لحن صدایتان تمسخرآمیز باشد. طرز برخورد نامناسب و پاسخ ندادنِ چنین شخصی به رفتار مؤدبانه شما، در حقیقت مشکل خود اوست و نباید اجازه بدهید که رفتار او بر روی کیفیت عادی رفتارهایتان تأثیر منفی بگذارد. هرگز خشونت کلامی افراد را با لحنی خشن پاسخ ندهید، چون موجب خواهد شد تا در موقعیتی قرار بگیرید که هیچ یک از شما نتیجه مثبتی عایدتان نشود.

(۳) چگونه مثل عصبی‌ها ظاهر نشوید؟
فراموش نکنید که مأموریتی الهی را بر دوش گرفته‌اید؛ لذا باید از انجامِ هر رفتاری که بوی عصبانی بودن می‌دهد پرهیز بکنید. بررسی‌های علمی نشان داده است که برای اینکه همانند آدم‌های عصبی ظاهر نشوید باید قواعد و اطلاعات زیر را رعایت بکنید:
۱- با وضعیتی خمیده و در خود فرو رفته نایستید.
۲- اگر کتاب یا روزنامه‌ای را حمل می‌کنید، آنها را به قفسه سینه خود مماس نکنید.
۳- دستهایتان را به هم نپیچید.
۴- با کف پا به طور متناوب به سطح زمین ضربه نزنید.
۵- ساق پاهایتان را تکان ندهید.
۶- انگشتانِ دست خود را فشار ندهید تا صدایی از آنها تولید بکنید.
۷- از جویدن ناخن با دندان‌ها بپرهیزید.
۸- با ساعت مچی و یا انگشتر دستانِ خود وَر نروید.
۹- هنگام صحبت با دست، دهان خود را نپوشانید.
۱۰- موقع ایستادن، بدنِ خود را به این طرف یا آن طرف تکان ندهید.
۱۱- از خاراندن دست‌ها یا صورت یا پُشت گوش خود پرهیز کنید.
۱۲- از به طور مرتب و متوالی صاف کردنِ یقه خود، دست بردارید.
۱۳- با دکمه‌های کت یا مانتوی خود بازی نکنید.
۱۴- دست‌هایتان را هنگام صحبت کردن با مردم از جیب خود بیرون بیاورید.
۱۵- زیاد پلک نزنید.
۱۶- پی در پی عینک روی بینی خود را جابجا نکنید.
۱۷- اگر خودکاری را در دست دارید، به طور پی در پی دکمه فشاری آن را با نوک انگشتانِ دست، فشار ندهید.
۱۸- اگر کاغذی را در دست دارید، با کاغذ بازی نکنید و ایجاد سر و صدا نکنید.
۱۹- موقع مذاکره با دیگران، پول خوردهای درونِ جیب خود را به صدار در نیاورید.
۲۰- به هیچ وجه هنگام صحبت با مردم، سیگار نکشید.
۲۱- وقتی که در حالِ صحبت کردن با مردم و مسافرین هستید، با موهای ریش یا سبیلِ خود بازی نکنید.

(۴) چگونه رفتاری تهاجمی نداشته باشید؟
مطمئن هستم هیچ آدم سالمی دوست ندارد که مردم از او شخصیتی مهاجم در ذهن داشته باشند. و همچنین اطمینان دارم که شما هم خودتان تمایل ندارید که کسی با شما رفتاری تهاجمی داشته باشد؛ پس حق دارید این سؤال را مطرح بکنید که: «چه کنیم تا شخصیتی مهاجم نباشیم؟» هجوم و خشونت و جنگ و دعوا کلماتی هستند که در ذهن مردمِ کوچه و بازار، معنای واحدی را القاء می‌کنند. حال که خداوند توفیق داده که پیرو مکتبی نجات‌بخش همانند اسلام باشید، لازم است که هر روز روح خشونت‌گریزی خود را به تمرین بگذارید و تجسّم عینی مهربانی و احترام به دیگران بشوید. متأسفانه در بسیاری از موارد شما از وجودِ چنین عادت‌هایی در خود بی‌خبر هستید و شاید اگر کسی شما را نسبت به آنها آگاه کند واقعاً تعجب بکنید. هر یک از عاداتِ ذکر شده را عاملی بدانید که پیام‌هایی منفی را در ذهن مخاطبتان رسوخ می‌دهد. حتی ممکن است هنگام خشم و عصبانیت، حرکاتِ غلطِ بیشتری از شما سر بزند. در این مورد و برای خودسازی بیشتر، برای شما، دو پیشنهاد مهم و کاربردی در نظر گرفته‌ایم:
۱- خودتان اصل مراقبه دائم را رعایت کنید و تمامی حرکات و سکناتِ خود را زیر نظر بگیرید و در شناسایی نقاطِ ضعف‌های خود، متخصص بشوید.
۲- از همکاران و دوستانِ همکار خود تقاضا کنید تا شما را به دقت زیر نظر بگیرند و در صورت مشاهده رفتارهای تهاجمی و خلافِ قواعدِ گفته شده‌ی این مقاله، به شما تذکر بدهند.
اگر مایلید شما را مأموری مهاجم ندانند، حتماً نکات زیر را به دقت رعایت بکنید:
۱- به دیگران خیره نگاه نکنید.
۲- با انگشت دست به سوی کسی نشانه نروید.
۳- دست‌ها را مشت نکنید.
۴- آرنج‌های خود را مقابل سینه خم نکنید.
۵- با صدای بلند و گوشخراش با دیگران حرف نزنید.

(۵) چگونه رفتارهای خشونت‌آمیز و بی‌نزاکت نداشته باشید؟
شما که مایل نیستید متهم به خشونت‌گرایی و بی‌نزاکتی بشوید؟ اما آیا می‌دانید چه رفتارهایی را مردم رفتارهای خلاف نزاکت و خشونت‌آمیز می‌دانند؟ برای اینکه مطمئن شوید در این زمینه اطلاعات کاملی دارید حتماً اصول بیان شده‌ی زیر را مراعات بکنید:
۱- در حالی که مردم با شما صحبت می‌کنند، خود را به کار دیگری مشغول نکنید.
۲- با صدای بلند نفس را بیرون ندهید.
۳- به مردم پوزخند نزنید.
۴- جلوی مردم، با دوستِ همکارتان پچ پچ نکنید.
۵- مفاصل انگشتان خود را به صدا در نیاورید.
۶- خیلی نزدیک به دیگران نایستید.
۷- خیلی محکم با دیگران دست ندهید.
۸- موقع سلام و احوالپرسی با مردم، شل دست ندهدی.
۹- جلوی دیگران، خمیازه نکشید.
۱۰- موقعی که مردم با شما حرف می‌زنند، پشت سر هم به ساعت خود نگاه نکنید.
به راستی چگونه رفتار بکنیم که شبیه آدم‌های مغرور و متکبر نباشیم؟ اگر همیشه به خودتان یادآوری بکنید که غرور و تکبر، باعث می‌شود توفیقِ انجامِ مأموریت‌های خود را از دست بدهید، احتمال غافلگیر شدنِ شما کاهش پیدا می‌کند و اشتباهاتِ رفتاری و گفتاری شما به حداقل نصابِ ممکن می‌رسد. هرگاه احساس کردید غرور و تکبر در بدنه‌ی احساساتِ شما رخنه نموده است، فوراً به خود یادآوری نمایید که نباید اجازه دهید روح فرعونی به شما حاکم شود و باید اختیار احساس خود را به موسای وجودتان بدهید و از خود شخصیتی بهشتی‌گونه بسازد. حالا شایسته می‌دانیم شما را با جلوه‌هایی از متکبرانه عمل کردن آشنا بکنیم تا خدای نکرده، آلوده‌ی رفتارهای مغرورانه نشوید.
۱- در هنگام صحبت کردن، سر خودتان را به طرف عقب متمایل نکنید.
۲- در هنگام حرف زدن با مردم، چشم‌های خود را نبندید.
۳- هنگام نگاه کردن به پایین بینی نگاه نکنید.
۴- از بالای عینک خود به دیگران نگاه بکنید.
۵- اگر عینکی هستید، در هنگام صحبت کردن، عینک خود را به دست بگیرید ولی با ژست متکبرانه دستان خود را به حرکت در نیاورید.
۶- انگشتانِ دو دست خود را به حالتی گنبدوار به هم متصل نکنید.
۷- انگشتان شست خود را به دو بند شلوار خود قلاب نکنید و یا شست دست خود را پشت شلوارتان قلاب نکنید.
۸- در هنگام گفتگو، دهانِ خود را غنچه نکنید.
۹- از به کار بردنِ برخی از جملات که غرور و تکبر گوینده را به اثبات می‌رسانند بپرهیزید مثلاً نباید بگویید:
۱- می‌فهمم که دارید سعی می‌کنید چه بگویید… امّا…
۲- بسیار خوب است، امّا…
۳- باشد برای یک وقتِ مناسب…

منبع: Rahebehesht.org