مدت زمان باقی مانده از بروزرسانی و تکمیل شدن کامل وب سایت
روز
ساعت
دقیقه
ثانیه

دو فریضه واجب اما مظلوم و فراموش شده

دو فریضه واجب اما مظلوم و فراموش شده

امر به معروف و نهی از منکر، یعنی نگران سرنوشت دیگران و در اندیشه خوش بختی مردمان بودن. اسلام، آیین دیگرگرایی است و هرگز بی تفاوتی پیروان خود را درباره گرفتاری های دیگران روا ندانسته است و امر به معروف و نهی از منکر، یکی از نمونه های والای دیگرگرایی است. از نگاه آموزه های دینی، بالاترین نمونه دوستی و مهرورزی، به شکل امر به معروف و نهی از منکر نمود می یابد. حضرت علی علیه السلام در سخنی زیبا در این باره می فرماید: «بهترین برادرانت کسی است که تو را به راه هدایت راهنمایی کند، پرهیزکاری را برای تو فراهم آورد و تو را از پیروی خواهش های نفسانی بازدارد.» نیز فرمود: «باید دوست ترین انسان ها نزد تو کسی باشد که تو را به سوی بالیدن و بزرگ شدن راهنمایی کند و عیب هایت را به تو گوشزد کند».

اهمیت امر به معروف و نهی از منکر، تأثیر آن بر سلامت فرد و اجتماع و شرایط انجام آن ـ که سبب می شود این دو واجب مهم به درستی صورت پذیرد ـ از بحث هایی است که در این نوشتار به آن اشاره خواهد شد. از یاد نبریم که اهمیت امر به معروف و نهی از منکر تا آنجاست که برای زنده کردن آن، قیام خونینی چون قیام عاشورا پدید آمده است.

اهمیت امر به معروف و نهی از منکر

در آیین مقدس اسلام، کمتر واجبی به پای امر به معروف و نهی از منکر می رسد تا آنجا که بنا به فرموده امام علی علیه السلام : «همه کارهای نیک و جهاد در راه خدا، برابر امر به معروف و نهی از منکر، چون دمیدنی است به دریای پرموج پهناور». امام باقر علیه السلام نیز در این باره می فرماید: «فرمان دادن به خوبی و بازداشتن از بدی، شیوه پیامبران و راه نیکوکاران است. فریضه بزرگی که فریضه های دیگر به واسطه آن برپا می شود، راه ها امن می گردد، درآمدها حلال می شود، حقوق و اموال به زور گرفته شده به صاحبانش بازمی گردد، زمین آباد می شود و از دشمنان انتقام گرفته می شود و کارها سامان می پذیرد.» همچنین آن حضرت در حدیثی دیگر فرمود: «امر به معروف و نهی از منکر، دو ویژگی از ویژگی های خدای عزوجل هستند. هر که آنها را یاری دهد، خداوند، عزتش بخشد و هر که تنهایشان گذارد، خدای عزوجل تنهایش گذارد».

نتیجه امر به معروف و نهی از منکر در اجتماع

برخی از عبادت ها، تنها اثرسازنده فردی دارند و برخی نیز افزون بر دارا بودن ثمره شخصی، از فایده های اجتماعی برخوردار هستند و سود آن، جامعه را فرا می گیرد. از جمله این عبادت ها، امر به معروف و نهی از منکر است. بدیهی است اگر انسان ها به ناهنجاری های اجتماعی افراد بی اعتنا نباشند و با شیوه های درست، به کارهای ناشایست آنها واکنش نشان دهند، آنان به وظیفه های خویش آشنا می شوند. قانون را پاس می دارند، زبان خویش را به سخنان نیش دار نمی آلایند، از دام خودمحوری رها می شوند و به دیگرگرایی روی می آورند و در نتیجه، جامعه ای هم گرا شکل می گیرد که در آن، همه درباره سرنوشت یکدیگر، نگران و پاسبان حقوق همدیگر هستند.

اهتمام قلبی داشتن به امر به معروف و نهی از منکر

امیر مؤمنان علی علیه السلام ، انسان هایی را که به طور کامل امر به معروف و نهی از منکر را رها کرده اند تا آنجا که حتی در دل خویش نیز از ناهنجاری های آشکاری که انجام می پذیرد، بیزاری نمی جویند، در شمار مرده ها دانسته است. ایشان با اشاره به تفاوت انسان ها درباره این مسئله می فرماید: از مردمان، کسی است که کار زشت را ناپسند می شمارد و به دست و زبان و دل خود، آن را خوش نمی دارد. چنین کسی، ویژگی های نیک را به کمال رسانیده است. نیز از آنان کسی است که به زبان و دل خود انکار کند و دست به کار نبرد. چنین کسی دو خصلت از خصلت های نیک را فراگرفته و خصلتی را تباه ساخته است. همچنین از آنان کسی است که منکر را به دل زشت می دارد، ولی با دست و زبان خویش اقدامی نمی کند. چنین کسی دو ویژگی را که شریف تر است، نابود ساخته و [تنها] به یک ویژگی پرداخته است. نیز از آنان کسی است که منکر را با زبان و دست و قلب رها ساخته است. چنین کسی، مرده ای میان زندگان است.

امر به معروف و نهی از منکر، رمز رستگاری شخص و جامعه

امر به معروف و نهی از منکر، به معنای دغدغه داشتن و احساس مسئولیت کردن در برابر خود و هم نوعان و نشانه خیرخواهی انسان ها به یکدیگر است. اگر این دو فریضه بزرگ، به جا و به هنگام انجام پذیرد، جامعه سالم معنوی پدید خواهد آمد و زمینه برای رویش و زایش انواع خوبی ها و زیبایی ها فراهم می آید. بی گمان، همه ما هم دوست داریم خود، رستگار باشیم و هم در جامعه ای زندگی کنیم که افراد آن رستگارند. قرآن کریم راه رسیدن به رستگاری را این گونه فرا راهمان نهاده است: «باید میان شما امتی باشند که به [کارهای] خیر فرابخوانند و امر به معروف و نهی از منکر نمایند و آنها رستگارانند». با پیمودن جاده امر به معروف و نهی از منکر، انسان ها بر قله بهترین ها جای می گیرند؛ همان گونه که قرآن کریم فرموده است: «شما بهترین امتی هستید که برای مردمان پدید آمده اند که به نیکی فرمان می دهید و از ناشایستی بازمی دارید.» بنابراین، یکی از ویژگی های رستگاران آن است که اهل امر به معروف و نهی از منکر هستند.

امر به معروف و نهی از منکر، آینه داری خداوند

برخی از آدم ها از نظر معنوی تا آنجا پیشرفت می کنند که به رنگ فرشته ها درمی آیند، همان گونه که حکیم سنایی گفته است:

تو فرشته شوی ار جهد کنی از پی آنک برگ توت است که گشته است به تدریج اطلس

بعضی ها نیز پا را فراتر گذاشته و خدایی شده اند و آینه دار صفات پروردگار می شوند. امر به معروف و نهی از منکر نیز آینه داری خداست و صفت خدا را در وجود انسان بازمی تاباند؛ چرا که خداوند نخستین کسی است که امر به معروف و نهی از منکر کرده است؛ حقیقتی که از این آیه شریفه استفاده می شود: «به راستی، خداوند به عدل و احسان و ادای حق خویشاوندان فرمان می دهد و از ناشایستی و کار ناپسند و سرکشی بازمی دارد.» از این رهگذر هر جا امر به معروف و نهی از منکر می شود، جامعه از عطر خوش پروردگار، آکنده می گردد و چهره خداوند بازتابانیده می شود.

امر به معروف و نهی از منکر، بازدارنده جامعه از خطر غرق شدن

رسول گرامی اسلام با بیان مثالی ساده و روشن، به یکی از فایده های مهم امر به معروف و نهی از منکر اشاره می فرماید: «گنه کار در میان مردم، مانند کسی است که با گروهی سوار کشتی می شود و هنگامی که در وسط دریا قرار می گیرد، به سوراخ کردن جایگاه خویش می پردازد. اگر دیگران او را از این کار خطرناک بازندارند، آب به کشتی نفوذ می کند و یک باره همگی غرق می شوند». بر اساس این روایت، سرنوشت فرد و جامعه از هم جدا نیست و شایسته و ناشایسته بودن هریک از افراد جامعه بر دیگری اثر می گذارد. ازاین رو، بی اعتنایی شخص در برابر ناهنجاری های اخلاقی دیگران، دیر یا زود به زیان او پایان می یابد و پی آمدهای ناگوار خطاکاری آشکار انسان های دیگر، گریبان گیر وی خواهد شد. آن حضرت در حدیثی دیگر در این باره می فرماید: «هرگاه بنده به طور پنهانی گناهی مرتکب شود، جز خودش، کسی از آن زیان نمی بیند، ولی هرگاه آشکارا معصیت کند و با او برخوردی نشود، همه جامعه از آن زیان می بیند. این بدان دلیل است که او با انجام دادن این عمل گناه آلود، دین خدا را خوار می کند و دشمنان خدا نیز (جسارت می یابند و) از او پیروی می کنند».

امر به معروف و نهی از منکر، وظیفه ای همگانی

از نگاه آموزه های دینی، امر به معروف و نهی از منکر وظیفه ای همگانی است و همه باید خود را در این مسئله مسئول بدانند. «امر به معروف که می توان آن را ارشاد خواند و نهی از منکر که می توان آن را انتقاد خواند، واجبی عمومی است و برابر آنچه امروزه مسئولیت همگانی یا نظارت عمومی یا نظارت ملّی می گویند، قرار می گیرد. این فریضه در انحصار هیچ فرد یا گروه یا مقامی نیست و اگر هم گروهی در آن پیش گام شود و خود در زمینه ای، معروف را فروگذارد و منکر را انجام دهد، دیگران وظیفه دارند که همان ها را امر به معروف و نهی از منکر کنند. بر این اساس، کوچک ترین و ضعیف ترین فرد جامعه نیز باید امر به معروف و نهی از منکر را از دست ندهد». «گروهی امر به معروف و نهی از منکر نمی کنند و می گویند: اگر لازم باشد، فلان شخصیت یا مقام و یا فلان انجمن اسلامی، این کار را انجام دهند. بی خبر از آنکه امر به معروف همچون نماز، وظیفه همه است و امکان دارد آن مسئله ای را که شما می بینید، فلان مسئول یا رئیس، مشاهده نکند».

امر به معروف و نهی از منکر غیرمستقیم

اثرگذارترین گونه امر به معروف و نهی از منکر آن است که شخص، پیش از سفارش و نهی دیگران، خود اهل عمل باشد، پس آن گاه امر به معروف و نهی از منکر کند. شهید مطهری در این باره می نویسد: «شما اگر بخواهید به شکل غیرمستقیم امر به معروف و نهی از منکر بکنید، یکی از راه های آن این است که خودتان نیکوکار و اهل عمل باشید. وقتی خودتان این گونه بودید، مجسمه ای خواهید بود از امر به معروف و نهی از منکر. هیچ چیز بشر را بیشتر از عمل تحت تأثیر قرار نمی دهد. هر اصلاح گری، نخست باید صالح باشد تا بتواند اصلاح گر باشد. او باید پیش برود و آن گاه بگوید پشت سر من بیایید. خیلی تفاوت است میان کسی که ایستاده و به سربازش دستور می دهد: برو به پیش، من اینجا ایستاده ام و کسی که خودش جلو می رود و می گوید: من رفتم، تو هم پشت سر من بیا. فیلسوف معروف معاصر، ژان پل سارتر می گوید: «من کاری که می کنم، در حقیقت، جامعه خود را نیز به آن کار وادار کرده ام» و درست هم هست. هر کاری که شما بکنید، کار خوب یا بد، جامعه خود را نیز به آن کار واداشته اید. خواه ناخواه، کار شما موجی به وجود می آورد؛ تعهدی برای جامعه ایجاد می کند؛ بایدی است برای خود شما و بایدی است برای اجتماع شما. وقتی من کاری می کنم، زبان عمل من این است که تو هم مثل من باش. بنابراین، شما نمی توانید به گفتار من توجه کنید، ولی به کردار من بی توجه باشید».

اهل عمل نبودن آمر به معروف و ناهی از منکر

یکی از پی آمدهای زیان بار امر به معروف و نهی از منکری که خودِ شخص به آن پای بند نیست، آن است که دیگران را به سوی گناه و انجام کارهای ناشایست تشویق می کند. امام محمد غزالی در این باره در سخنی شنیدنی می نویسد: «اگر کسی چیزی بخورد و آن گاه به مردمان بگوید شما نخورید که زهر نابودکننده است، آنها بر وی ریشخند زده و گرایش آنان به آن خوردنی افزایش پیدا می کند و با خود می گویند: اگر نه آن است که آن چیز، خوش تر و لذیذتر است، آن را برای خود نگزیدی.» از این گذشته، هم دین و هم عقل به زشتی امر به معروف و نهی از منکری که با عمل همراه نباشد، حکم می کند. در قرآن کریم در این باره می خوانیم: «أَتَأْمُرُونَ الْنَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ أَنْفُسَکُمْ؛ آیا مردمان را به نیکویی فرامی خوانید و خود را فراموش می کنید.» (بقره: ۴۴) و همچنین می خوانیم: «ای مؤمنان! چرا چیزی می گویید که انجام نمی دهید. خداوند از اینکه چیزی را بگویید که انجام نمی دهید، بیزار است.» (صف: ۲ و ۳). پروین اعتصامی چه زیبا در این باره سروده است:

ای آن که راستی به من آموزی خود در ره کج از چه نهی پا را

امر به معروف و نهی از منکر، تنها به انگیزه خدایی و از سر خیرخواهی

یکی از شرایط اثرگذاری امر به معروف و نهی از منکر آن است که برای خدا و از روی خیرخواهی و دل سوزی بوده و از غرض ورزی و اظهار برتری جویی به دور باشد. امام خمینی رحمه الله در این باره می فرماید: «شایسته است امرکننده به معروف و نهی کننده از منکر، در امر و نهی خود و مراتب نهی از منکرش، مانند پزشک مهربانی باشد که درمان کننده است و مانند پدر دل سوزی باشد که رعایت مصلحت شخص مقابل را می کند و این امر و نهی او از روی لطف و رحمت ویژه باشد. انگیزه خود را خالص کند برای رضای خدا و کار خود را از هرگونه هوا و هوسی تهی نماید. همچنین نخواهد که با امر به معروف و نهی از منکر، اظهار برتری نماید و نیز نفس خود را پاک نداند و خود را برتر از آن کسی که مرتکب گناه شده و الان او را امر و نهی می کند، نشمارد که چه بسا برای آن شخص صفات خوبی باشد که مورد رضایت خداوند بوده و خداوند او را دوست بدارد، هر چند از این کارش بدش می آید و از آن طرف، در آمر به معروف و ناهی از منکر، صفات زشتی باشد که خداوند از آن بیزار است، در حالی که خودش نمی داند و فکر می کند آدم خوبی است».

امر معروف خصلتی است شریف لیک از مشفِق نظیف لطیف
صفتِ آن که سالک راه است «فَبِما رَحمهٍ مِن الله» است
ای که از عیب دیگران پرسی تو مگر از خدا نمی ترسی
تا کنی زهد خویش را مشهور که تویی فاسق و منم مستور

امر به معروف و نهی از منکر، نماد رها بودن از بی تفاوتی

قرآن کریم، انسان های بی تفاوت و آنهایی را که امر به معروف و نهی از منکر را وانهادند، سزاوار لعن می داند: «کسانی از بنی اسرائیل که کفر ورزیده بودند، بر زبان داوود و عیسی بن مریم لعنت شدند؛ چرا که سرکشی کردند و از اندازه درگذشتند. آنان یکدیگر را از کار ناپسندی که می کردند، بازنمی داشتند؛ پس کار و کردارشان چه بد بود». در روایات هم از رسول خدا صلی الله علیه و آله می خوانیم که خداوند، اهل منطقه ای را عذاب کرد و همین که فرشتگان از خدا پرسیدند: گروهی از اهل منطقه گنه کار نیستند، چرا آنها به آتش گنه کاران سوختند، فرمود: به دلیل سکوت و بی اعتنایی شان. بی گمان، بی اعتنایی به عملکرد انسان ها، عقب ماندگی جامعه را رقم می زند و به بی بندوباری اخلاقی افراد می انجامد و اجتماع را از پیشرفت بازمی دارد.

امر به معروف و نهی از منکر فرادستان

از نگاه اسلام، امر به معروف و نهی از منکر، وظیفه ای همگانی است و بر این اساس، فرودستان نیز می توانند فرادستان را امر به معروف و نهی از منکر کنند. حضرت علی علیه السلام این راه را برای جامعه اسلامی گشود و این درس را به آنان آموخت که دایره امر به معروف و نهی از منکر حتی می تواند، شخصی چون علی بن ابی طالب علیه السلام را نیز فراگیرد. آن حضرت در این باره می فرماید: «با من چنان که با پادشاهان سرکش سخن می گویید، حرف نزنید و چنان که از آدم های خشمگین کناره می گیرند، دوری نجویید و با ظاهرسازی با من رفتار نکنید و گمان مبرید اگر حقی به من پیشنهاد دهید، بر من گران می آید…؛ زیرا کسی که شنیدن حق یا عرضه شدن عدالت بر او مشکل باشد، عمل کردن به آن برای او دشوارتر خواهد بود.» این سخن، روح اعتماد به نفس را در انسان می دمد و در نتیجه، او را توانا می سازد تا در هر پایگاه و جایگاهی که هست، امر به معروف و نهی از منکر را رها نکند، گرچه در برابر حاکم یا زمام داری باشد.

امر به معروف و نهی از منکر به همراه مدارا

امر به معروف و نهی از منکر، زمانی اثرگذار است که همراه با مدارا و به دور از خشونت و تندروی باشد. «متأسفانه برخی افراد هنگام انجام این وظیفه و در غیر زمان ناچاری، از راه خشونت آمیز وارد می شوند و گاهی سخنان زشت و زننده به کار می برند. به همین دلیل، این نوع امر به معروف ها و نهی از منکرها، نه تنها اثر خوبی از خود به جا نمی گذارند، بلکه گاهی اثری واژگونه برجا می گذارند؛ در حالی که روش پیامبر و اهل بیت علیهم السلام نشان می دهد که آنها هنگام اجرای این دو وظیفه، آنها را با نهایت لطف و محبت درهم می آمیختند و به همین دلیل، سرسخت ترین افراد، به زودی در برابر آنها تسلیم می شدند». امام خمینی رحمه الله نیز در این زمینه می نویسد: «درباره امر به معروف و نهی از منکر، یکی از امور مهم، همین مدارا کردن است. چه بسا اگر انسان، دیگری را با خشونت و شدت امر به معروف و نهی از منکر کند، کار آن شخص از گناه کوچک به گناهان بزرگ و بلکه به کفر و ارتداد بکشد. معمولاً در کام انسان، امر و نهی تلخ و ناگوار است و خشم را برمی انگیزد. بنابراین، آن که امر به معروف و نهی از منکر می کند، باید این تلخی و ناگواری را با شیرینی بیان و مدارا و اخلاق نیکو جبران کند، تا سخنش اثر کند و دل سخت گنه کار را نرم و رام نماید».

امر به معروف و نهی از منکر به دور از عیب جویی

یکی از ویژگی های ناپسند، عیب جویی از دیگران است. گاه عیب جویی نمای آراسته ای به خود می گیرد و به شکل امر به معروف و نهی از منکر، نمود پیدا می کند. در حقیقت، برخی انسان ها نه به انگیزه اصلاح، که از سر عیب جویی و برتری خواهی و از روی پاک نشان دادن خویش و آلوده نشان دادن دیگران، امر به معروف و نهی از منکر می کنند. در این هنگام، انجام چنین کاری نه تنها عبادت نیست، بلکه لغزش و گناهی آشکار است. چه زیبا فرموده است حضرت علی علیه السلام در این باره: «بر کسانی که گناه [آشکار] ندارند و از سلامت دین برخوردارند، سزاست که بر گناه کاران و نافرمانان رحمت آرند و شکر این نعمت بگزارند؛ چندان که این شکرگزاری، آنان را از عیب جویی مردمان بازدارد. تا چه رسد به آن عیب جویی که ـ افزون بر عیب جویی ـ برادرش را نکوهش و به آنچه بدان گرفتار است، سرزنش کند. آیا به خاطر ندارد که خدا چگونه بر او بخشید و گناهان او را پوشید و چگونه او را سرزنش می کند که خود نیز [چه بسا [چنان گناهی کرده است و اگر گناهی همانند گناه آن شخص را انجام نداده است، گناهان دیگری داشته که از آن گناه بزرگ تر است. به خدا سوگند، اگر گناهی که کرده، بزرگ نیست و کوچک است، گستاخی او را بر عیب جویی مردمان، گناهی بزرگ تر باید شمرد».

امر به معروف و نهی از منکر و کرامت انسان

خداوند انسان ها را گرامی داشته است و می فرماید: «وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنیآدَمَ ؛ و همانا ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم». (اسراء: ۴۰) ازاین رو، بایسته است انسان ها نیز کرامت یکدیگر را پاس دارند. گونه ای از این پاس داشت کرامت آدمیان، در امر به معروف و نهی از منکر نمود می یابد؛ آنجا که انجام این واجب الهی به همراه مدارا و پرهیز از تندروی و درشتی کردن و به دور از عیب جویی، سرزنش و برتری خواهی باشد. اهل بیت علیهم السلام همواره به کرامت انسان ها توجه داشتند و هیچ گاه نمی پسندیدند که از کرامت کسی کاسته شود. «گاه پیش می آمد که کافران با رهبرشان مسلمان می شدند و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله رهبر آنان را به عنوان سرپرست همان گروهِ مسلمان شده می گمارد و روا نمی دانست کسی که تا دیروز، محبوب مردم بوده است، امروز به سبب مسلمان شدن، فردی عادی باشد. به هر حال، احترام، توجه به ویژگی های شایسته، دوستی و تشویق، از شیوه های باارزش پیروزی در امر به معروف و نهی از منکر است. حتی اگر شخص، هیچ کمالی ندارد، ولی نیاکان و بستگان او، یا منطقه مسکونی او، یا اساتید و دوستان او از برجستگی هایی برخوردارند، می توان از این اهرم ها استفاده کرد. برای مثال می توان گفت: تو که فرزند فلانی هستی، تو که اهل فلان منطقه هستی، تو که از دوستان فلانی هستی، شایسته است که این گونه باشی».

امر به معروف و نهی از منکر به همراه دانش و آگاهی

یکی از شرایط امر به معروف و نهی از منکر آن است که همراه با دانش و آگاهی باشد؛ زیرا در غیر این صورت، نه تنها به اصلاح و تعالی شخص و جامعه نمی انجامد، که زیان بار خواهد بود. شهید مطهری در این باره می نویسد: «این وظیفه بزرگ، دو پایه و شرط اساسی دارد که یکی از آنها، رشد و آگاهی است. امر به معروف و نهی از منکر، تخصص می خواهد. دانایی، روان شناسی و جامعه شناسی می خواهد، تا انسان بفهمد که چگونه امر به معروف و نهی از منکر کند؛ یعنی راه معروف را بشناسد و ببیند معروف کجاست. منکر را بشناسد و ریشه آن را به دست آورد و بفهمد از کجا سرچشمه می گیرد و آن گاه امر به معروف و نهی از منکر کند. به همین سبب، ائمّه دین فرموده اند: «بهتر است نادان و آدم ناآگاه امر به معروف و نهی از منکر نکند؛ چون او کار را بدتر می کند. به خدا قسم، من می ترسم زیانی که از راه امر به معروف و نهی از منکر جاهلانه کرده ایم یا آسیب هایی که از این راه به اسلام زده ایم، از زیان رها کردن امر به معروف و نهی از منکرمان، بیشتر باشد.» امام صادق علیه السلام در این باره می فرماید: «کسی باید امر به معروف و نهی از منکر کند که خوب را از بد بازشناسد، نه کسی که راه و چاه را نداند و آگاه نباشد که از چه، به چه فرامی خواند، به باطل یا به حق.» در قرآن کریم نیز می خوانیم: «أَدْعُوا إِلَی اللّه ِ عَلَی بَصِیرَهٍ؛ از روی آگاهی به سوی خدا فرامی خوانم». (یوسف: ۱۰۸)

صبر، لازمه امر به معروف و نهی از منکر

هیچ کاری بدون صبر و بردباری به سامان نمی رسد و نتیجه دلخواه را به انسان نمی دهد. به گفته زیبای حافظ:

صبر و ظفر هر دو دوستان قدیمند بر اثر صبر نوبت ظفر آید

در قرآن کریم می خوانیم: «أَقِمِ الصَّلاَهَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنکَرِ وَاصْبِرْ عَلَی مَا أَصَابَکَ؛ نماز را به پا دار و امر به معروف و نهی از منکر کن و در برابر سختی ها و آزارهایی که [در این راه] به تو می رسد، شکیبا باش». (لقمان: ۱۷) «بی گمان، از آنجا که امر به معروف و نهی از منکر بر برخی افراد گران می آید، به واکنش از سوی آنان می انجامد؛ چرا که سودپرستان برتری جو و خطاکاران خودخواه، به آسانی رام نمی شوند و حتی در مقام آزار آمران به معروف و ناهیان از منکر برمی آیند. در چنین حالی، تنها با شکیبایی و بردباری می توان بر این دشواری ها چیره شد و به هدف دست یافت.» افزون بر این، اگر امر به معروف و نهی از منکر با صبر و بردباری همراه نباشد، چه بسا به تنش های بی جا بینجامد و شخص را از جاده انصاف بیرون کند و بیش از آنکه سازنده باشد، زیان بار شود و به درگیری پایان یابد.

پدید آورنده: سید محمود طاهری

منبع: پایگاه اطلاع رسانی حوزه